W poprzednich artykułach była mowa o różnego rodzaju roszczeniach, w tym chociażby o roszczeniu o odszkodowanie, o zadośćuczynienie, o zapłatę itd. W przypadku gdy zmuszeni jesteśmy dochodzić naszych praw przed sądem warto wiedzieć, gdzie szukać pomocy oraz jak samodzielnie podejmować pewne czynności w sądzie. Jednym słowem doradzimy wam jak korzystać z usług profesjonalnego pełnomocnika lub poruszać się po sądzie we własnym zakresie.

Jeżeli chcemy skorzystać z usług profesjonalnego pełnomocnika – adwokata lub radcy prawnego, pomocy powinniśmy szukać w kancelariach adwokackich oraz radcowskich. Niemniej jednak sytuacja materialna wielu osób uniemożliwia im pokrycie kosztów porady prawnej, nie mówiąc już o zastępstwie procesowym przed sądami. Należy wiedzieć, że w takich sytuacjach możemy skorzystać z pomocy prawnej udzielanej z urzędu. Pomoc ta jest przeznaczona dla tych, których sytuacja rodzinna i majątkowa uniemożliwia pokrycie kosztów zawodowego pełnomocnika.

Wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego z urzędu należy zgłosić w sądzie prowadzącym sprawę wraz z tzw. wnioskiem o zwolnienie od kosztów lub osobno. Można to uczynić na piśmie lub ustnie do protokołu w sądzie, w którym sprawa ma być wytoczona lub już się toczy. Strona, która nie ma miejsca zamieszkania w siedzibie sądu, w którym toczy się postępowanie może złożyć taki wniosek w sądzie rejonowym właściwym ze względu na jej miejsce zamieszkania. Wówczas sąd ten niezwłocznie przesyła złożony wniosek sądowi właściwemu.

Do wniosku o ustanowienie pełnomocnika należy załączyć oświadczenie obejmujące szczegółowe dane o swoim stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania. Formularz tego oświadczenia dostępny jest w każdym sądzie oraz na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości.

Należy mieć na uwadze, że sąd uwzględnia wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego z urzędu jeżeli uzna ich udział w sprawie za potrzebny. Pełnomocnik ustanowiony przez sąd z urzędu reprezentuje stronę aż do prawomocnego zakończenia postępowania. Wynagrodzenie takiego pełnomocnika jest pokrywane przez Skarb Państwa, bądź też przez przeciwnika procesowego, który przegrał sprawę.

Jeżeli zdecydujemy się sami prowadzić własną sprawę sądową, warto wiedzieć, gdzie i jak można załatwić sprawy w sądzie dotyczące postępowania. Każda sprawa sądowa ma swoje akta. Akta sądowe są dostępne dla stron danego postępowania oraz jego uczestników. Dotyczy to zarówno postępowania cywilnego, karnego jak i administracyjnego, w dodatku bez względu na to, czy postępowania te zostały już zakończone, czy jeszcze są w toku. Uzyskanie dostępu do akt sądowych jest możliwe w wydziale sądu, w którym prowadzone jest dane postępowanie.

Należy mieć na uwadze, że niektóre wydziały wymagają złożenia odpowiedniego wniosku oraz wcześniejszego zamówienia odpowiednich akt. Przeglądanie akt odbywa się albo w wydziale sądu, albo w specjalnie przeznaczonych do tego miejscach, zwanych czytelniami akt.

Strona ma nie tylko możliwość przejrzenia akt, ale również otrzymywania z nich odpisów, kopii lub wyciągów. Aby jednak móc uzyskać taką formę dokumentów, należy złożyć w tym zakresie wniosek wraz odpowiednią opłatą. W przypadku żądania wydania poświadczonego odpisu, wypisu lub wyciągu z akt, opłata ta wynosi 6 zł za każdą rozpoczętą stronę wydawanego dokumentu. W przypadku natomiast żądania wydania kopii dokumentu znajdującego się w aktach sprawy, pobiera się opłatę w wysokości 1 zł za stronę. Istnieje również możliwość wykonania we własnym zakresie fotokopii akt za pomocą aparatu cyfrowego. Wykonanie zdjęć takich dokumentów nie podlega wówczas żadnej opłacie. Wystarczy jedynie wskazać, które karty z akt będą fotografowane.

Akta postępowań są dostępne codziennie w godzinach urzędowania sądu. Jedynie w wyjątkowych wypadkach nie można uzyskać takich akt od ręki. Dotyczy to najczęściej przypadków, kiedy sprawa jest już zakończona i znajduje się w archiwum. W takiej sytuacji niezbędne jest wcześniejsze zamówienie akt w sekretariacie wydziału.

W przypadku składania w sądzie pism w sprawie należy pamiętać, aby złożyć odpowiednią ich ilość dla pracowników procesowych. Jeśli jest ich kilku i mają jednego pełnomocnika, pismo należy złożyć tylko w jednym egzemplarzu.

Prowadząc samodzielnie sprawę należy pamiętać, że w procesie obowiązuje szereg terminów (do złożenia pisma przygotowawczego, do złożenia odpowiednich wniosków, czy środków zaskarżenia). Ich niedochowanie skutkuje często negatywnymi skutkami procesowymi. Oczywiście, jeśli działamy samodzielnie bez pełnomocnika, Sąd ma obowiązek pouczać nas o sposobie i rodzaju podejmowania określonych czynności. Niemniej jednak mając na uwadze zawiłość postępowania, niejednokrotnie można popełnić w tym zakresie błąd, który może skutkować nawet przegraniem sprawy.

Mam nadzieję, że powyższe wskazówki ułatwią Państwu dochodzenie swoich praw przed sądem.

Treści zamieszczone w artykule mają jedynie charakter informacyjny i nie mogą być podstawą jakichkolwiek roszczeń.