Nadszedł Nowy Rok, a wraz z nim świeżutki cykl Magazynu Hot° - Prawo dla studenta. W tej serii artykułów przedstawimy Wam najbardziej powszednie zagadnienia z dziedziny prawa, z naszej wspólnej, studenckiej perspektywy. W bieżącym wydaniu ukażemy jakie prawa mają konsumenci. Czym jest produkt niezgodny z umową? Jaki jest termin na składanie reklamacji? Jak bronić się w walce z nieuczciwymi sprzedawcami? W styczniowym wydaniu nakreślimy istotę tej prozaicznej czynności jaką jest sprzedaż konsumencka.

Opis problemu: Kupno sprzętu RTV, obuwia, odzieży, czy innych przedmiotów codziennego użytku okazały się wielką porażką? Po krótkim użytkowaniu wychodziły na jaw ukryte wady towaru- produkt nie miał pożądanych właściwości i spodziewanej jakości lub też nie nadawał się do celu do jakiego zwykle się go używa? To scenariusz zapewne niejednych waszych zakupów. Co w takiej sytuacji powinniśmy zrobić ? Oczywiście odpowiedź jest prosta- złożyć reklamację.
Niestety, nie każdy staje do walki ze sprzedawcą, starając się zaakceptować wady zakupionego produktu. Reklamacja powszechnie uważana jest za nieprzyjemną i trudną konieczność, wielokrotnie postrzegana także za bezskuteczną. Ewidentnym błędem konsumenta jest rezygnacja z dochodzenia swojego roszczenia w stosunku do sprzedawcy.

Ale zacznijmy od początku!

Kim jest konsument? Jest to osoba fizyczna dokonująca zakupu przedmiotu, który nie będzie wykorzystywany bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Przykład? Student Zenon Pracowity prowadzi działalność gospodarczą- strzyże trawniki sąsiadom i opiekuje się ich ogrodami. Kupuje on laptopa, którego podobno (tak myślą rodzice Zenona) używa w celach naukowych, ale nie oszukujmy się – częściej w celach Fejsbukowych . Zenon jest w tym przypadku konsumentem. Jeżeli jednak kupi w Castoramie kosiarkę na potrzeby prowadzenia swojego biznesu, weźmie na nią fakturę VAT, wówczas nie dotyczą go przepisy o sprzedaży konsumenckiej.

Kiedy możemy skorzystać z reklamacji ?

W każdym przypadku gdy towar jest niezgodny z umową, a więc:
1. Nie nadaje się do celu, do jakiego zwykle się go używa - np. jeżeli w butach zimowych, po kontakcie z wodą - odkleja się podeszwa, a przecież celem zakupu takich butów jest odporność na śnieg i wodę.
2. Nie posiada właściwości, jakie powinny być typowe dla takiego produktu, jakie obiecywał sprzedawca, lub gwarantował w reklamie lub na opakowaniu - np. gdy dany specyfik miał eliminować określoną dolegliwość, a w rzeczywistości nie nastąpiła żadna zmiana.
3. Utracił swoje właściwości lub cechy przydatności do użycia;
4. Wada nastąpiła na skutek nieprawidłowego zamontowania lub uruchomienia, o ile te czynności były wykonywane w ramach umowy sprzedaży, przez sprzedawcę, osobę do tego upoważnioną lub nawet użytkownika- kupującego, robiącego to zgodnie z załączoną instrukcją.

Jaki mamy czas na zgłoszenie nieprawidłowości towaru?

Przysługuje nam dwumiesięczny termin, począwszy od stwierdzenia niezgodności produktu z umową. Natomiast sprzedawca odpowiada za niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową jedynie w przypadku jej stwierdzenia przed upływem dwóch lat od wydania tego towaru kupującemu. Sprzedawca ma 14 dni na ustosunkowanie się do reklamacji, nie ma natomiast określonego terminu naprawy zareklamowanego towaru.
Należy tez zwrócić uwagę na fakt, że w przypadku gdy wada towaru ujawni się przed upływem 6 miesięcy od dnia zakupu, wówczas zachodzi domniemanie istnienia wady już w chwili wydania przedmiotu zakupu. Co to oznacza? Ha! W takim przypadku to sprzedawca musi udowodnić, że towar był zgodny z umową (na nim spoczywa ciężar dowodu) i to on, w przypadku ewentualnego proces,u musi się liczyć z wydatkami na poczet opinii biegłego.

Czego możemy żądać?

Klient po stwierdzeniu wady towaru, może żądać doprowadzenia go do zgodności z umową przez wykonanie nieodpłatnej naprawy lub wymiany towaru na nowy, o ile wymiana lub naprawa są możliwe i nie spowodują nadmiernych kosztów. Nieodpłatność naprawy lub wymiany oznacza, że klient nie może ponosić kosztów związanych z demontażem urządzenia, dostarczeniem go do punktu naprawy, kosztami robocizny oraz kosztem jego ponownego zamontowania.

Kiedy możemy odstąpić od umowy?

Klient może także żądać odstąpienia od umowy lub obniżenia ceny, w sytuacji gdy:
1. Nie była możliwa wymiana lub naprawa towaru;
2. Sprzedawca nie zdołał zaspokoić żądania klienta w terminie;
3. Naprawa lub wymiana naraziłaby klienta na znaczne niedogodności;

Jednak klient nie zawsze może odstąpić od umowy. W przypadku gdy wada towaru jest nieistotna- nie przysługuje mu taka możliwość. Co więcej, sprzedawca nie odpowiada za niezgodność towaru z umową, gdy kupujący w chwili zawarcia umowy o tej niezgodności wiedział. Pamiętajmy też, że wada musi mieć charakter obiektywny, a nasze przeświadczenie nie może być podstawą reklamacji! W spornych sprawach decydująca jest ocena biegłego.

Nie dajmy się nigdy zwieść bałamutnym stwierdzeniom sprzedawcy, że przyjęcie czy uznanie reklamacji zależy od decyzji producenta. Jest to bowiem niezgodne z prawem, gdyż konsumentowi przysługuje roszczenie bezpośrednio do sprzedawcy, a nie do producenta. W razie ewentualnego procesu pozywa się sprzedawcę, który wprowadził dany produkt do obrotu prawnego.

Pamiętajmy także by zawsze brać dowód zakupu, który jest niezbędny w sytuacji, gdy chcemy zgłosić reklamację. W związku z tym powtórzymy slogan, który jest hasłem akcji prowadzonej już od dziesięciu lat przez Ministerstwo Finansów- „nie bądź jeleń, weź paragon!"

Uwaga: treści zamieszczone w artykule mają charakter informacyjny i nie mogą być podstawą jakichkolwiek roszczeń.