Flaktürm Humboldthain – wieża obronna Hitlera. Minęły ponad 84 lata od pierwszego bombardowania Berlina przez Królewskie Siły Powietrzne Wielkiej Brytanii, co miało miejsce w nocy z 25-26 sierpnia 1940 roku. Führer zdał sobie po tym nalocie sprawę z tego, że obrona przeciwlotnicza miasta była niewystarczająca. Osobiście sporządził więc szkice wież obrony przeciwlotniczej, zwanych w języku niemieckim: „Flaktürme”, przekazując je Albertowi Speerowi, swojemu nadwornemu architektowi, aby ten jak najszybciej opracował projekty. Koncepcja wodza III Rzeszy zakładała, że każdy obiekt będzie składał się z dwóch wież: Gefechtsturm (wieża G) i Leitturm (wieża L).

Początkowo Hitler chciał, aby powstało sześć wież obrony przeciwlotniczej, jednak w trakcie wdrażania swojego planu, ograniczył ich liczbę do trzech. Podjął decyzję, że będą one zlokalizowane w parkach Tiergarten, Friedrichshain i Humboldthain. Ustalono że konstrukcja każdego obiektu, składająca się z czterech do ośmiu krawędzi, ma posiadać jedno ciężkie działo w każdym swoim rogu.

Pierwszą z nich wybudowano w Tiergarten w ciągu sześciu miesięcy od momentu rozpoczęcia. Kolejne bunkry wybudowane zostały odpowiednio w parkach Friedrichshain (październik 1941) oraz Humboldthain (kwiecień 1942).

W ramach każdego z trzech wybudowanych obiektów, powstały po dwie wieże, typu G oraz typu L. W tych pierwszych na parterze znajdowały się komory na amunicję. Od nich prowadziły windy łańcuchowe do transportu ciężkiej amunicji na górną platformę bojową. Parter, pierwsze i drugie piętro przeznaczone były dla ludności cywilnej jako schronienie podczas nalotów.

Nominalnie wieże G miały pojemność 15 000 osób, ale były regularnie przepełnione. W zależności od lokalizacji wieży, trzecie piętro służyło jako szpital, przestrzeń biurową lub też miejsce produkcji uzbrojenia.

Na kolejnych piętrach, czwartym i piątym było zakwaterowane wojsko. Każda wieża G posiadała kilka szybów ze schodami i windami. Do jej górnej platformy prowadziły zewnętrzne schody z niższego poziomu. Na dachu posadowiono ciężkie działa. Centralne stanowisko sterowania na górnej kondygnacji było wyposażone w 40-metrowy pilot zdalnego sterowania z 4-metrowym urządzeniem do pomiaru odległości.

Wieże typu L z kolei, w tym parter, miały również po sześć pięter. W obiektach tych istniały schroniska przeciwlotnicze dla ludności cywilnej. Ponadto w dwóch lokalizacjach (Friedrichshain, Tiergarten), przechowywane były dobra artystyczne i kulturalne lub też archiwizowano ważne dokumenty. Na dachach wież L zainstalowano urządzenia sterowane radiowo do lokalizowania nadchodzących formacji i określania parametrów broni, która powinna zostać użyta od skutecznej obrony.

Wieże G i L połączone były kanałem podziemnym, przez który przebiegały linie komunikacyjne, służące przekazywaniu ważnych danych w celu zwalczania nadchodzących samolotów. Ostatecznie wieże te nie spełniły oczekiwań, jakie pokładał w nich Hitler oraz dowództwo sił niemieckich. Ich wybudowanie oraz funkcjonowanie wygenerowało ogromne koszty finansowe.

Tuż po zakończeniu II Wojny Światowej obiekty wież obrony przeciwlotniczej były wykorzystywane do różnych celów. Do wieży G w Tiergarten przeniósł się na jakiś czas oddział szpitala Roberta Kocha w Moabit. Jednocześnie bunkier w Humboldthain stał się schronieniem dla firm i zakładów rzemieślniczych, w tym również dla przedsiębiorstwa zajmującego się wysadzaniem w powietrze ruin.

Jednakże, w związku z tym, że wszystkie trzy wieże stanowiły ciężkie obiekty bojowe, zgodnie z Dyrektywą nr 22 Sojuszniczej Rady Kontroli z 6 grudnia 1945 roku zostały one przeznaczone do usunięcia. Zadanie to jednak okazało się niezwykle trudne pod względem technicznym. Obiekty zlokalizowane w Tiergarten oraz Friedrichshain wysadzano z użyciem dziesiątków ton ładunków wybuchowych do 1947 roku.

Obiekt w Humboldthain podano również kilkakrotnie podobnym zabiegom, próbowano go również częściowo rozbierać a następnie wysadzać, jednak ostatecznie nie zakończyło się to pełnym sukcesem. W związku z tym jego część została zachowana, przyciągając przez wiele lat poszukiwaczy przygód, którzy próbowali eksplorować ruiny.

W połowie lat 80-tych XX wieku ponownie rozważano całkowite usunięcie pozostałości Flakturm III, mieszczących się na terenie parku Humboldthain, przy Gustav Meyer Allee, w dzielnicy Gesundbrunnen okręgu administracyjnym Mitte. Okazało się jednak, że koszt takiej operacji może wynieść 20 mln DEM, w związku z tym ostatecznie zrezygnowano z jej realizacji.

Zainwestowano natomiast mniejsze środki w podniesienie poziomu bezpieczeństwa pozostałości wieży-bunkra, jego integracji z samym parkiem oraz utworzenie skałki wspinaczkowej. Dzięki temu miejsce dawnego Flakturm III istnieje do dziś, stanowiąc świadectwo historii, która nie powinna się nigdy więcej powtórzyć.

Mail: [email protected]

tel. 516 155 324

www.offberlin.pl 

www.facebook.com/offprzewodnikpoberlinie

www.instagram.com/offprzewodnikpoberlinie

www.twitter.com/OAlternatywny