W Duecie z Kenią
Kenia - piękny, afrykański kraj - turystom kojarzy się głównie z safari i podziwianiem dzikiej przyrody. Dla przedstawicieli Akademii Sztuki w Szczecinie to pole do zdobywania badawczych doświadczeń i rozwijania działań artystycznych na zasadzie międzynarodowej wymiany pomysłów.
O idei przedsięwzięcia rozmawiam z Aleksandrą Łukaszewicz Alcaraz główną koordynator projektu „Sztuka i edukacja artystyczna w perspektywie transkulturowej" (TPAAE), w ramach którego jest organizowany między innymi festival „DUOS". Dyrektorami artystycznymi są Zorka Wollny i Łukasz Jastrubczak. Artykuł powstał przy współpracy z The Best Of Szczecin. Dziękujemy i serdecznie polecamy.
Jak w skrócie można określić cel projektu powiązania Akademii Sztuki ze Szczecina z artystami z Kenii?
Praca duetów ma wymiar artystyczny, edukacyjny, jak i badawczy. Jednak nie chodzi o to, żeby zrobić najnowsze dzieło sztuki, ale spotkać się 'w pół drogi' i próbować odnaleźć porozumienie ponad różnicami kulturowymi.
Czym jest festiwal DUOS i na czym opiera się idea akcji?
Festiwal DUOS to polsko - kenijsko - włoskie wydarzenie artystyczne i edukacyjne będące częścią międzynarodowego projektu „Sztuka i Edukacja Artystyczna w Perspektywie Transkulturowej”, którego partnerami są: Akademia Sztuki w Szczecinie, Università degli Studi w Maceracie, Kenyatta University w Nairobi, Pwani University w Kilifi, Muzeum Narodowe w Szczecinie oraz Distant Relatives Events Ltd. w Kilifi.
Kim są uczestnicy Festiwalu DUOS?
Filarem festiwalu są polsko - kenijskie duety artystyczne – złożone z uznanych już twórców oraz takich, którzy czekają na odkrycie przez krytyków i publiczność, profesjonaliści i wspaniali amatorzy. Reprezentują różne dyscypliny sztuki: malarstwo, rzeźbę, taniec, performans, muzykę, wzornictwo, modę, film, animację, fotografię, architekturę, street art, poezję, multimedia, instalacje.
Profesorowie z Włoch, specjaliści od edukacji artystycznej organizują cieszące się powodzeniem KIDS Session – warsztaty plastyczne dla dzieci w szkołach i lokalnych wioskach. Do współpracy przy każdym z projektów zapraszani są studenci Pwani University, lokalni działacze, miejscowa ludność i rzemieślnicy. W czasie miesiąca przygotowywania prac dochodzi do prawdziwie transkulturowej wymiany myśli, doświadczeń, inspiracji, technik i wzorów. Zwieńczeniem tego procesu jest Festiwal DUOS – kulminacja twórczej wymiany i prezentacja efektów wspólnych działań. Dostępny jest dla wszystkich, oferuje lokalnej społeczności kino plenerowe, koncerty, spektakle, warsztaty, wystawy i spotkania.
12 listopada 2021 roku inauguracja wystawy w Muzeum Narodowym podsumowująca obie dotychczasowe edycje projektu...
Dotychczas odbyły się dwie edycje Festiwalu, skumulowane w 2021 roku. Wiosną mieszkańcy Kilifi uczestniczyli w pierwszej, której hasłem była „Wspólnota”, natomiast we wrześniu odbył się finał edycji poświęconej „Sile Kobiet”. Kolejnym etapem Festiwalu Duos jest kontynuacja współpracy artystów w Szczecinie i wystawa w Muzeum Narodowym w Szczecinie, której otwarcie zaplanowano właśnie na 12 listopada 2021 roku. Kuratorami są Marlena Chybowska - Butler i Łukasz Jastrubczak.
Jak udaje się współpracować przedstawicielom trzech zupełnie różnych krajów na jednej płaszczyźnie artystycznej?
Do współpracy z kenijskimi partnerami zawsze podchodzimy z ogromną dozą szacunku. Staramy się zawieszać sądy na temat tego, jak należy wykonać pracę artystyczną. Nigdy nie wiadomo kiedy kogoś można urazić. Jedno, co można zdecydowanie powiedzieć w oparciu o przeprowadzone przeze mnie badania: Kenijczycy są o wiele bardziej otwarci na nowe, niż Polacy.
Osobiście zauważam też dużo elementów w obszarze tradycyjnych praktyk kulturowych, na podstawie których możemy się porozumieć między sobą jak np. szacunek dla osób starszych, sposób prowadzenia tradycyjnych sądów, czy temat kobiecych praktyk związanych ze zdrowiem reprodukcyjnym.
Wystawa w Muzeum Narodowym będzie dotyczyła dwóch tematów „Wspólnota" i „Siła Kobiet". Nawiązując do tego drugiego - w jaki sposób traktowane są obecnie kobiety w Kenii?
Na przestrzeni historii, w tradycyjnych społeczeństwach kenijskich kobiety nie miały wcale tak „strasznie". Nawet wielożeństwo nie było oparte na podporządkowaniu kobiet, raczej tych 5, 6 żon rządziło mężem. Patronką naszego festiwalu jest Mekatilili wa Menza - bojowniczka o wolność z lat 1913/1914.
To też pokazuje, że 100 lat temu, jeżeli kobieta miała tam coś do powiedzenia, nikt nie robił problemu z tego, że jest kobietą. Płciowy podział pracy nie oznaczał dyskryminacji. Obecnie kobiety w Kenii borykają się z wieloma problemami. Nieletnie ciąże, gwałty... to efekt sexturystyki i ekspansywnej modernizacji, nie tradycyjnej kultury. Kenijczycy nie mają dużo ziemii do uprawiania i muszą sobie radzić w aktualnej rzeczywistości. Kobiety rzadko znają dobrze język angielski i często wypadają z podstawowego procesu edukacyjnego. Sytuacja kobiet na dzień dzisiejszy zdecydowanie nie jest prosta.
A zatem…w jaki sposób kobiety w Kenii mogą pokazywać, że są silne i jak w tym procesie wspiera je szczecińska Akademia Sztuki?
Dzięki uczestnictwu w festiwalu kobiety zyskują wiarę we własne siły na płaszczyźnie, która jak na razie jest zdominowana w Kenii przez mężczyzn. Są dowartościowywane zarówno w ich pracy, jak i w tematyce przez nie podejmowanej, nie zawsze mającej ogólny charakter, ale także odnoszącej się do tematyki związanej z ich sytuacją.
Ponadto obecność w ramach festiwalu takich rodzajów sztuki jak sztuka recyklingu, ceramika, projektowanie tkanin, ubioru, czy taniec, rozszerza zakres sztuk pięknych ujmowanych w Kenii w tradycyjny sposób, opartych na rzeźbie i malarstwie na sztukę, która bywa związana z kobiecymi, tradycyjnymi zajęciami.
Jaką korzyść odnosi nasza polska uczelnia z tego typu wymiany międzynarodowej?
Akademia Sztuki w Szczecinie jest jedyną uczelnią w województwie zachodniopomorskim koordynującą projekty badawcze w ramach programu ramowego Horyzont 2020, który umożliwia wymianę wiedzy i doświadczeń pomiędzy różnymi krajami, kulturami, w obszarze nauk humanistycznych i praktyki artystycznej, co ma wymiar zarówno profesjonalny, jak i osobisty dla każdej osoby zaangażowanej w projekt.
Ponadto rolą festiwalu jest zwiększenie widzialności powoływanego przez konsorcjum Wydziału Sztuki na Uniwersytecie Pwani, z którym (a także z Uniwersytetem Kenyatta) uczestniczymy w programie Erasmus+. W ramach tego programu w ubiegłym roku jeden student przebywał na Akademii Sztuki w Szczecinie przez semestr realizując edukację na Wydziale Malarstwa. W semestrze letnim spodziewamy się drugiej osoby.Działania związane z festiwalem i wystawami w Muzeum Narodowym w Szczecinie są także nakierowane na rozwijanie kolekcji sztuki afrykańskiej tj. na uzupełnienie historycznych zbiorów o zbiory sztuki współczesnej.
-----------------------------------
Festiwal DUOS „Community” (Wspólnota), 25–27.03.2021, Kilifi, Kenia
Artyści (duety): Zippy Kimundu i Małgorzata Mazur, Castro Osore i Anna Orlikowska, Wacu Kihara i Emilia Łapko, Mohamed Mbwana Omar i Piotr Pauk, Biko Wesa i Witek Orski, Simba Wanga i Anna Nowicka, Richard Onyango i Zbigniew Rogalski, Mramba Mweni, Said Chengo i Łukasz Jastrubczak
-----------------------------------
Festiwal DUOS „Women Power” (Siła kobiet), 3–4.09.2021, Kilifi, Kenia
Artystki (duety): Shaila Resia Agha i Aneta Grzeszykowska, Sheila Okanga i Iza Plucińska, Fauzia Aly Khan i Anna Molska, Faith Kwamboka i Marta Ziółek, Ciro G. i Justyna Machnicka, Linda Shuma i Natalia Szostak, Shangazi Masika i Alicja Pilarczyk, Ciru Karimi i Irena Zieniewicz
Kuratorki: Zorka Wollny, Ciro Githunguri
Współpraca: Witek Orski
-----------------------------------
Projekt otrzymał finansowanie ze środków programu rozwojowego Unii Europejskiej w zakresie badań naukowych i innowacji Horyzont 2020 na podstawie umowy o udzielenie dotacji nr 87 2718
-----------------------------------
Dane do kontaktu:
www.facebook.com/akademiasztuki.eu
www.instagram.com/akademiasztuki.szczecin
www.facebook.com/muzeum.szczecin
www.instagram.com/muzeum.szczecin
www.tpaae.eu
W duecie z kenią
